Dünya edebiyatının doğal ve yapay destanları konu özeti

• yönetim
• | 28.10.2019 09:01
• | dünya edebiyatı, doğal destanlar, yapay destanlar

Dünya Edebiyatının Doğal Destanları

Sümerler	Gılgamış
Yunan Edebiyatı	İlyada ve Odise
Hint Edebiyatı	Ramayana ve Mahabharata
İran Edebiyatı	Şehname
Fin Edebiyatı	Kalevela
Alman Edebiyatı	Nibelungen
İngiliz Edebiyatı	Beowulf
Rus Edebiyatı	İgor
İspanyol Edebiyatı	Le Cid
Fransız Edebiyatı	Chansen de Röland

Gılgamış Destanı (Sümerler)

Destan, tarihte bilinen en eski medeniyetlerden olan Sümerlerin yaşayışı hakkında bilgi verir. Dünyanın en eski yazılı destan örneğidir, 12 kil tablete, Akad çivi yazısıyla kaydedilmiştir. Uruk kralı Gılgamış'ın ölümsüzlüğü arayışının öyküsüdür, aynı zamanda Nuh Tufanı'nın en eski şeklidir. Gılgamış, en yakın dostu Enkidu'nun ölümünün ardından ölümsüzlüğü aramaya başlar. Tanrı Enlil'in de öğütleriyle ölümsüzlüğe ancak büyük bir ad bırakmakla ulaşabileceğini kabul eder.

İlyada ve Odise Destanları (Yunan Edebiyatı)

Bu destanlar eski Yunan edebiyatının büyük şairlerinden Homeros tarafından yazıya geçirilmiştir. Dünya edebiyatının ilk epik şiir örnekleridir. Eldeki bilgilere göre Homeros'un bu destanları yazıya geçirdiği tarih M.Ö. 7. ya da 8. yüzyıldır.

İlyada, Troya Savaşı'nı ayrıntılarıyla anlatır. Destan Akhilleus ve Agamemnon arasındaki rehine tartışmasıyla başlar, Hektor'un ölmesiyle sona erer.

Odise, Troya Savaşı'ndan ülkesi İthaka'ya dönerken tutsak olan ve tutsak olduğu adadan kurtulmaya çalışan Odysseus'un yaşadıklarını anlatır.

Ramayana ve Mahabharata Destanı (Hint Edebiyatı)

Ramayana, Hintli halk ozanı Valmiki tarafından yazıya geçirilen ve 24.000 beyitten oluşmuş, yedi bölüm halinde olan bir destandır. Prens Rama'nın yaşadıklarını anlatır, Rama'nın Hindistan'ın kuzeyinden başlayıp Seylan'a kadar süren yolculuğunun öyküsüdür. Bu destan, Hinduların kültür, din, sosyal ve siyasal yaşamları hakkında da bilgi verir.

Mahabharata destanında "Büyük Bharata" savaşı anlatılır. Bharata Hintlilerin atasıdır. Bu destanda yer yer hayvanların konuşturulduğu (fabl türü) masallara da rastlanır.

Şehname Destanı (İran Edebiyatı)

İranlı şair Firdevsi'nin kaleme aldığı, eski İran efsaneleri üzerine kurulu manzum destandır. İran edebiyatının en büyük eserlerinden biri kabul edilir. 60.000 beyitten oluşmuştur. Şehname, tarih öncesi zamanlardan başlayıp Sasani Devleti'nin sonuna dek tüm eski İran krallarını anlatan bir destandır.

Edebiyatçı ve tarihçilerin destan olarak nitelediği Şehname'nin içeriğinde bir masal havası sezilir. Rivayete göre Gazneli Mahmut, bu destanı yazması için Firdevsi'ye geniş olanaklar sunarak onu teşvik etmiştir. Eser 10. yüzyılda kaleme alınmıştır.

Kalevela Destanı (Fin Edebiyatı)

Finli yazar Elias Lönnrot'un 19. yüzyılda Fin halk hikayelerini derleyerek yazıya aktardığı ve epik nitelikte olan bir destandır.

Finlilerin ulusal destanı olarak bilinen Kalevela, aynı zamanda Fin edebiyatının en önemli destanlarından biridir. "Kalevela"nın anlamı "Kalevela'nın Diyarı"dır. Destan 50 bölüme ayrılmış ve toplam 22.795 dizeden oluşmuştur. Destandaki ana karakter Vainamöinen'dir. Kahraman, Finlilerin ulusal çalgı aleti kontele çalan, sevdiği kız Anio ile evlenemeyen, kıtlık içindeki köylüleri doyurmak için Sampo adında sürekli un üreten, sihirli bir değirmeni çalmaya çalışan biri olarak anlatılmıştır.

Nibelungen Destanı (Alman Edebiyatı)

Alman ulusuna ait bu destanda Ren Nehri kıyısındaki, eski Worms şehri civarında geçen olaylar anlatılır. Destanın baş kahramanı Siegmund'un oğlu olan Siegfried'dir.

Siegfried, genç yaşta maceralara atılmak için babasının şatosunu terk ederek yollara düşen bir gençtir. Elinde kılıç yerine bir sopa ile köy köy, kent kent dolaşır. Bu destanda Pagan inançları ile birlikte Hıristiyan inançları ve töreleri de bulunur. Kral-senyör ve vassal ilişkisinden de söz edilir. Bunlar da destanın Orta Çağ'da oluştuğuna dair birtakım ipuçlarıdır.

Beowulf Destanı (İngiliz Edebiyatı)

Beowulf, bir Anglosakson destanı olarak kabul edilse de Anglosaksonlardan değil, İskandinavyalılardan söz eden destandır.

(İskandinavya Anglosaksonların ana yurdudur.) İngiliz edebiyatının en eski destanı olarak bilinir. Beowulf adındaki kahraman ve güçlü bir İskandinav savaşçısını konu eder. Epik tarzda, şiirsel bir anlatımla yazılmıştır. Destan 3.182 dizeden meydana gelmiştir ve tüm eski İngiliz şiirleri gibi kaleme alan kişi bilinmemektedir. 11. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.

İgor Destanı (Rus Edebiyatı)

Bu destan Ruslar tarafından Prens İgor Destanı olarak adlandırılır. Rusların Karadeniz'in kuzeyindeki bozkırlarda yaşayan Kuman Türkleri ile 1185'te yaptıkları savaşı ve savaştaki başarısızlıklarını anlatır. 1795'te ele geçen el yazması örneği, İgor Destanı'nın orijinal metni kabul edilmiştir.

Le Cid Destanı (İspanyol Edebiyatı)

12. yüzyılda oluşmuş, İspanyol edebiyatının en eski kahramanlık destanıdır. İspanya'nın ulusal kahramanı Rodrigo Diaz'ın (1043 - 1099) yaşamını konu alır. Savaşçı Cid diye anlatılan kahramanın, Mağribilerle yapılan savaşta gösterdiği yiğitliği anlatır. Destan üç bölümden oluşur, tarihsel gerçeklere olabildiğince bağlıdır. Şiirsel nitelikleri ve estetik yönü güçlü bir yapıttır.

Chansen de Röland (Fransız Edebiyatı)

Ortaçağ'da oluşmuş, Fransız destanıdır. Roland adlı bir kahramanın sekiz on kişiden oluşan arkadaş grubuyla Müslüman Araplara karşı verdiği mücadeleyi konu alır. Hikaye İspanya'da ve Frank imparatoru Charlemagne döneminde geçer.

Dünya Edebiyatının Önemli Yapma Destanları

	Yazar	Eser
İtalyan Edebiyatı	Dante	İlahi Komedya
	Ariosto	Çılgın Orlando
	Tasso	Kurtarılmış Kudüs
İngiliz Edebiyatı	John Milton	Kaybolmuş Cennet
Fransız Edebiyatı	Voltaire	Henriade